Basından / Törenlerden

1993-1994 (*)

57 yıl sonra gelen ödül

57 yıl sonra gelen ödül

Necatigil Şiir Ödülü bu yıl, yarım asırlık bir şiir serüvenine verildi. Şair ve denemeci Salâh Birsel'in hiç yayınlamadığı ilk şiirleri ile yeni şiirlerini bir araya getirdiği "Varduman" ödüle değer görüldü. Kitapta yer alan şiirlerin en eskisi 1936, en yenisi ise 1992 tarihini taşıyor. Rauf Mutluay, Adalet Ağaoğlu, Hilmi Yavuz, Doğan Hızlan, Tahsin Yücel, Cevat Çapan ve Fethi Naci'nin seçici kurulunu oluşturduğu Necatigil Şiir Ödülü, 1980 yılından bu yana veriliyor. Ödülünü 16 Nisan'da alan Salâh Birsel'le ödül ve şiiri üzerine konuştuk.

- Behçet Necatigil Ödülü'nü nasıl karşıladınız?

Her şeyden önce çok memnun oldum. Behçet, benim en sevgili dostlarımdan biriydi, şiirlerini de severim. 1940 kuşağının en iyilerindendir. Ben şimdiye kadar üç kere deneme ödülü aldım. Bir kere de günlüğüm ile Sedat Simavi Ödülü'nü aldım. Bu Türkiye'de bir günlüğe verilen ilk ödüldü. Şimdiye kadar hiç şiir ödülü almamıştım. İlk kez bir şiir ödülü alıyorum ve bunun da Behçet Necatigil Şiir Ödülü olmasından çok memnunum.

- Ödül alan Varduman'da, 1940'larda yazdığınız şiirler ile son yıllarda yazdığınız şiirleri bir araya getirmişsiniz. Bunun özel bir nedeni var mı?

Ben 15 yaşında şiir yazmaya başlamıştım ve 52 yaşıma kadar da hep yazdım. 1937 ile 1939 yılları arasında yazdığım şiirleri "Orijinal Adam Kendini Yedi" adıyla bir kitap haline getirmeyi düşündüm. Şiirlerimi toplayıp İstanbul'a geldim ve kitabı bastırmak için bir matbaacıyla 50 liraya anlaştım. O sırada 1939 Eylül'ünde İkinci Dünya Savaşı patladı ve niyetim de suya düştü. 1940 ile 1947 arasında yazdığım şiirleri "Dünya İşleri", 1947 ile 1955 arasındakileri "Hacivat'ın Karısı", 60-61 şiirlerini "Ases", "Kikirikname", daha sonrakileri de "Haydar Haydar" adlı kitaplarımda topladım. O yıllarda çalışmalarım şiir ağırlıklıydı. Arada "Şiirin İlkeleri"ni yazdım. O da Türkçe'de yazılmış bir poetikadır. 49'da günlük yazmaya ve yayınlamaya başladım. 55'te Yeditepe'de ilk günlüğüm yayınlandı. 57'de bir romanım "Dört Köşeli Bir Üçgen" yayınlandı. O da Türkçe'de ilk düşünce romanıdır. 69 yılında "Kendimle Konuşmalar" adında küçük bir deneme kitabı yayınladım. 72'ye geldiğim zaman daha uzun denemeler yazmaya başladım. Bu arada şiiri azalttım, fakat günlüklerde şiirlerim çıkıyordu. Yirmi yirmi beş şiirim olmuştu. Onları ve "Orijinal Adam Kendini Yedi" adlı yayınlayamadığım kitaptaki şiirleri alarak "Varduman"ı oluşturdum.

- İlk şiirleriniz ve son şiirleriniz aynı kitapta biraraya geldi. Şiirinizde zaman içinde beliren, göze çarpan bir değişiklik var mı?

Ben ilk zamanlarda sıfatları, mecazları falan şiirimden defetmiştim. Yalın bir şiir yazardım. Gülmeceye, yaşama sevincine yer veriyordum şiirimde ve yergiler yazıyordum. Mesela "Kikirikname" benim en çok sevdiğim yergilerimden biridir. İnsanda neşe ve sevinç uyandırsın diye şiirler yazıyordum.

Uzun süredir şiir yazmayı azaltmıştınız. Bu ödülden sonra şiire ağırlık vermeyi düşünüyor musunuz?

- "Varduman"dan sonra bir hayli şiir yazdım. Şimdi bir kitap tutacak kadar şiirim var. Adını da koydum; "İnce Donanma". Kitabın içine girecek 24 şiir var. Yeni şiirler yazmayı da düşünüyorum. Çünkü artık deneme türünü bitirdim. Bu yılın sonunda günlükleri de bitireceğim. Yalnız şiir yazmaya vereceğim kendimi.

Hürriyet, 23 Nisan 1994

Necatigil 1993 Salâh Birsel'in

Selahattin Özpalabıyıklar

Behçet Necatigil Şiir Ödülü'nü bu yıl Salâh Birsel aldı. Salâh Birsel bu ödüle Yapı Kredi Yayınları'ndan çıkan Varduman adlı kitabıyla layık görüldü. Varduman, Salâh Birsel'in son şiirlerini ve 1986'da yayımlanan Bütün Şiirleri'ne girmemiş olan eski şiirlerini içeriyor. Kitaptaki eski şiirler arasında, Birsel'in 1939'da, henüz yirmi yaşındayken hazırladığı, ama aynı yılın 1 Eylül'ünde II. Dünya Savaşı'nın patlaması üzerine –Hulki Aktunç'un Kitap-lık'ın Kasım 1993 tarihli üçüncü sayısında çıkan "Varduman Üzerine Monolog" yazısında söylediğine göre "bile isteye" unuttuğu "Orijinal Adam Kendini Yedi" başlıklı "ilk kitap" hazırlığı bulunuyor.

Behçet Necatigil Şiir Ödülü, bu yıla kadar, şairin ölüm yıldönümü olan 13 Aralık günü açıklanıyordu. Bu yıl ise bir değişiklik yapılarak doğum yıldönümü olan 16 Nisan'a alındı. Ödül, 17 Nisan günü Yapı Kredi Sermer Çifter Kütüphanesi'nde yapılan bir törenle verildi. Jüri başkanı Hilmi Yavuz'un konuşmasıyla açılan törende konuşan jüri üyesi eleştirmen Rauf Mutluay, yıllarca önce Milliyet gazetesi için hazırladığı –ancak dönemin bazı özel koşulları nedeniyle yayımlanamayan- antolojide hacim sınırlaması yüzünden yer veremediğini, Necatigil'in bu çalışmasını değerlendirirken "Antolojin çok iyi. İyi hazırlamışsın. Ama bir eksiği var: Salâh Birsel'i de almalıydın," dediğini söyledi. Daha sonra, Salâh Birsel'in şimdiye kadar "deneme" dalında ödül aldığını, ancak şiirinin hiç ödüllendirilmediğini belirterek, Necatigil ödülünün ona verilmesiyle bu eksikliğin de giderilmiş olduğuna dikkat çekti. Salâh Birsel, ödülünü Necatigil'in eşi Huriye Necatigil'den aldıktan sonra yaptığı konuşmada, Türkiye'de deneme yazarı olarak Nurullah Ataç'tan da eski, dolayısıyla "ilk" olduğunu belirtti ve şiirine verilen bu ilk ödülün şair dostu Necatigil adına konulmuş bir ödül olmasından duyduğu mutluluk ve onuru dile getirdi (Salâh Birsel, daha önce Keçi Çobanı ve Kuzu Çobanı denemesiyle 1970 TRT, Şiir ve Cinayet kitabıyla 1976 Türk Dil Kurumu, Paf ile Puf kitabıyla 1982 Türkiye İş Bankası, Yaşlılık Günlüğü ile de 1986 Sedat Simavi Vakfı ödüllerini kazanmıştı).

Kitap-lık, Mayıs 1994

(*)1993 yılına kadar Behçet Necatigil'in ölüm yıldönümünde (13 Aralık) verilen ödül 1994 yılından itibaren şairin doğum günü olan 16 Nisan'da verilmeye başlanmıştır.